Philip K. Dick - Przez Ciemne Zwierciadło

Agent Kalifornijskiej policji Fred, ma na zadanie wgłębienie się w świat narkomanów i ich inwigilację w celu odkrycia pochodzenia narkotyku Substancji A. W tym celu przyjmuje osobowość Boba Arctora i powoli zaczyna uzależniać się od narkotyku w środowisku ćpunów. W trakcie składania raportów, Fred poddany zostaje serii testów psychologicznych z których wynika, że coś dzieje się nie tak z mózgiem agenta.

Philip K. Dick praktycznie w każdej swej powieści pisze coś o substancjach psychoaktywnych. Niekiedy  nie odgrywają większej roli a niekiedy są ich głównym tematem. W przypadku "Przez Ciemne Zwierciadło" narkotyki są centralną częścią powieści. Jest to dosyć mocno autobiograficzna książka Dicka, dedykowana jego uzależnionym przyjaciołom, którzy w rezultacie postradali zmysły albo popełnili samobójstwo. Kiedy Substancja A. doprowadza do rozczepienia mózgu Freda na dwie odrębne osobowości, Dick zaczyna wchodzić do często ukazywanego w jego książkach świata paranoi. Jednak w tym przypadku, mamy do czynienia z odgórnie sterowaną anihilacją bohatera przez jego zwierzchników. Tragedia książki, kiedy ukazuje się nam w rozmowie Donny z Mikem Westawayem, przedstawia bezwzględny determinizm w konflikcie między policją a narkomanami. Kiedy policja poświęca swoich agentów w celu dotarcia do producentów narkotyków, narkomani poświęcają swe zdrowie dla zabawy i narkotycznych doznań. Trzeba też zrozumieć stan psychiczny Kalifornii czasów Dicka aby zrozumieć jego książki. Bardzo pomoże w tym lektura "Przez Ciemne Zwierciadło".

Jest to jedna z najlepszych książek Dicka, ale i też jedna z najsmutniejszych. W 2006 roku nakręcono film na podstawie powieści z Keanu Reevesem w głównej roli.